Iedere hond doet wel eens iets waar het baasje niet zo blij van wordt. Schoenen pikken, traplopen, bedelen bij het eten, opspringen bij het aanrecht of tegen visite of andere mensen in het park. Het is misschien vervelend, maar dit hoort allemaal bij de ontwikkeling van elke hond: de wereld ontdekken en het leren van regels.
Afleren bestaat niet
Hoe leer je dat ongewenste gedrag af? Misschien is dit wel een eye-opener: iets afleren kan niet. Dat klinkt misschien raar, maar eigenlijk is het heel logisch. Want als je iets wilt afleren, betekent dat dat een hond altijd een foutje moet maken of bijna in de fout moet gaan. Anders kun je er tenslotte niet over oordelen! Als je deze methode al dan niet bewust hanteert, blijft het ‘foute’ gedrag in het systeem van de hond.
Patronen doorbreken
Maar wat kun je dan wel doen, als je ongewenst gedrag wilt veranderen? Beter is om te spreken over het doorbreken van patronen en aanleren van ander (gewenst) gedrag. En dat is niet iets wat je even snel doet; je kunt je hond zijn systeem niet zomaar veranderen. Patronen doorbreken vergt inzicht en soms best wel wat tijd. Maar als je bedenkt dat een positieve gedragsverandering het resultaat is, dan is het absoluut de moeite waard!
Aanpakken en leren
In verschillende situaties, zeker met puppy’s, kan een patroon doorbreken betekenen dat je dingen moet gaan opbergen, of plekken moet afzetten. Gaat je hond met je schoenen aan de haal? Berg deze dan op. Loopt hij de trap op, wat zeker voor jonge honden niet gewenst is? Zet er dan een traphekje voor.
Ik hoor bij dit soort adviezen regelmatig de opmerking ‘Maar dan leert hij het toch nooit?’. En daar gaan we zelf de fout in. Want een hond is heel goed in staat om zichzelf te belonen: met aandacht bijvoorbeeld, al dan niet positief. Het wegnemen van de mogelijkheid biedt dan een goede oplossing.
Maar hoe doe je dat dan?
Een voorbeeldsituatie: stel, je pup ontdekt de trap. Hij heeft nog geen idee hoe zo iets werkt en wat je er mee moet, maar één ding is zeker : het leidt je naar een bijzondere plaats, want je baasjes lopen er meerder keren per dag heen. Interessant dus en voor je het week gaat je pup op ontdekking op de trap. Opeens staat hij op de tweede trede, zonder ook maar een idee te hebben hoe hij weer naar beneden komt.
Trap op, trap af
Wat doen de meeste baasjes dan? Die lopen naar de hond, tillen hem op en zetten hem weer op de grond. De een moppert er nog iets bij in de trant van dat het niet de bedoeling is dat je pup de trap op loopt. De ander negeert de hond en weer een ander zegt bestraffend ‘foei! Dat mag niet!’ Een paar dagen later vind je de pup op de derde trede van de trap. Je zet hem weer terug op de grond. En die zelfde middag staat je hond halverwege de trap, piept ook nog een beetje om hulp want hij durft geen kant meer op. Telkens weer til je je hond op en zet hem weer terug op de grond. De volgende dag sta je boven de was te vouwen en hoor je wat trippelen op de bovenste verdieping: je pup heeft nu ontdekt dat hij helemaal achter je aan naar boven kan komen.
Maar ik heb hem toch terug gezet?
Ja, dat klopt. Je hebt iedere keer dat je hond al op de trap stond, hem weer teruggebracht. Maar elke keer dat je hond op de trap staat, of dat nu de eerste trede is of bijna boven, ben je te laat! Doordat jij als baasje pas ingrijpt op het moment dat de hond al het gedrag heeft vertoond wat je niet wilt, heeft de hond al zijn eigen succes gehad. Namelijk: de trap op! En als hij dan ook nog eens aandacht krijgt (doordat de baas hem optilt, terugzet en eventueel nog iets tegen de hond zegt), is zijn missie toch wel geslaagd.
Boos worden helpt niet
Elke keer als je hond de trap op loopt, terwijl jij dat niet wilt, kan het zijn dat je boos wordt. Maar uit het voorbeeld hierboven blijkt dat dat niet helpt, of slechts tijdelijk. Zolang je de mogelijkheid om de trap op te komen niet weghaalt, blijft je hond het proberen. Een traphekje is dus de oplossing! Je kunt rustig naar boven lopen en je weet zeker dat de pup niet achter je aan kan lopen. Als je dit een poosje consequent volhoudt, verdwijnt het traplopen uit de hond zijn systeem. En het traplopen hoeft geen probleem meer te zijn.
En dat opspringen dan?
Een ander voorbeeld waar veel hondeneigenaren mee te maken hebben: je hond springt op naar andere mensen op straat of tijdens de wandeling in het park. Op welke manier deze mensen er ook op reageren, het is altijd een beloning voor de hond. En een beloning houdt het gedrag in stand.
Wat is voor de hond in deze situatie dan de beloning? Dat deze mensen er wat van vinden, en er dus op reageren. Dat kan positief zijn door de hond begroeten of te knuffelen, of negatief doordat iemand er niet van gediend is en boos reageert op de hond. Ook in dit soort situaties geldt dat je de mogelijkheid voor het vertonen van dit gedrag kunt wegnemen. Voorkómen dat het gebeurt dus. Je hond goed leren luisteren naar een commando als ‘kom hier’ en ‘blijf’, voorkomt dat je hond als een kangoeroe uit zichzelf naar anderen toe springt en tegen andere mensen opspringt.
Commando’s of aanlijnen
Als je hond losloopt en je neemt de mogelijkheid om weg te rennen niet weg, dan gaan we vaak over tot het roepen naar je hond, op afstand: ‘Laaaag! En ‘Zachtjes!’ Commando’s die helaas te laat komen, want de hond is al onderweg en gefocust op zijn doel; hij beloont zichzelf al. Wat je kunt doen om dit opspring-gedrag te voorkomen? Zoals boven genoemd (gehoorzaamheid op ‘hier komen’ en ‘blijven’), maar als je nog niet zover bent dan is tijdig aanlijnen de beste optie. Zo neem je de mogelijkheid weg. Het is daarbij dan ook verstandig om het doel van de hond te vermijden. Zorg dus dat je zijn aandacht hebt, loop met een boog om de andere mensen heen of wacht even aan de kant tot de mensen (het doel) gepasseerd zijn.
Makkelijk? Nee!
Het laatste wat ik hier mee wil zeggen, is dat het makkelijk is. Je zult in het begin echt flink je best moeten doen om de situatie in goede banen te leiden. Wees bewust van jezelf, van je hond en van je omgeving. Hoe vaker de situatie de hond niets oplevert, dus geen zelfbelonend gedrag, hoe makkelijker het wordt voor je hond om zich beter te gedragen. Zodat je later rustig door kan lopen en de hond niet hoeft aan te lijnen. Tijd, geduld en samenwerking leveren uiteindelijk altijd het mooiste resultaat op: een liefdevolle verbinding met een hond die geen ongewenst gedrag vertoont.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan gerust eens contact op met Hondenschool LeerSamen. Wij helpen je graag! Ook kun je bij ons verschillende trainingen volgen, waarin samenwerken en gehoorzaamheid een belangrijke rol spelen. Interesse? Kom gewoon eens kijken bij één van onze lessen!