Vroeger was het allemaal heel duidelijk. Of je nu een Chihuahua of een Rottweiler had, er gold een aantal basisregels waar je je aan moest houden en dan zou het helemaal goedkomen. Je hond zou goed gaan luisteren en vooral braaf en volgzaam zijn. Het klinkt heel simpel, maar is dit nog wel van deze tijd?
Veel van die basisregels horen we nog steeds wel eens voorbij komen:
· De baas eet als eerste en daarna mag de hond pas eten.
· De baas moet als eerste de deur door en daarna pas de hond.
· De hond mag nooit winnen tijdens een (trek)spelletje.
· Je geeft een ruk aan de halsband of lijn om je hond te laten luisteren.
· Als een hond niet of niet snel genoeg luistert, leg je hem even op zijn rug.
· Je moet de hond niet op de bank laten.
Hond-hond contact
Deze regels zijn grotendeels gebaseerd op het uitgangspunt dat een hond van nature dominant zou zijn. En dominantie moet de kop in worden gedrukt, anders wordt de hond de baas en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Ook in hond – hond contact zien we de term dominantie vaak voorbij komen: wanneer de hond zijn kop op de van de andere hond legt, een poot op de schoft van de ander legt, over de ander heen staat, wanneer de hond rijdt op een andere hond, uitvalt aan de lijn, etc. Maar klopt die theorie over dominantie eigenlijk wel en hoe gaan wij daar bij Hondenschool LeerSamen mee om? Laten we eerst eens kijken waar deze ideeën vandaan komen.
De dominantietheorie
De dominantietheorie ontstond toen vlak na de Tweede Wereldoorlog in een dierentuin het gedrag van wolven werd bestudeerd. Deze wolven zaten op een kleine oppervlakte waarbij men rangorde en hiërarchie zag. Deze visie werd door verschillende biologen en wetenschappers overgenomen, inclusief de Amerikaanse onderzoeker David Mech. Hij publiceerde zijn onderzoek in de jaren zestig.
De dominantietheorie werd een populaire manier om de omgang tussen honden onderling en ook de interactie tussen honden en mensen te beschrijven. Maar in de loop der jaren bleek uit ervaring van deskundigen en uit onderzoek naar het gedrag van honden en wolven, dat er nog wel een flink verschil zat tussen wolven in een dierentuin en die in het wild.
Verkeerd beeld
Doordat de wolf vooral in gevangenschap was bestudeerd, was er een totaal verkeerd beeld geschetst. Uit studies die gedaan werden naar wolven in het wild, bleek dat er helemaal geen sprake was van een hiërarchie met dominantie als basis. Een roedel wolven vormt juist een sociale structuur die het meest overeenkomt met een gezin; ouders en kinderen. Daardoor is er wel een zekere vorm van hiërarchie, maar alleen maar omdat moeder en vader nu eenmaal ouder zijn en meer ervaring hebben. Ze begeleiden het gezin, de roedel. Ruzies zijn er bijna nooit en als de ‘kinderen’ volwassen zijn, zo rond twee jaar oud, gaan ze weg bij hun ouders en starten ze hun eigen roedel.
De dominatietheorie is dus gebaseerd op een foutief onderzoek en inmiddels zijn er gelukkig heel veel nieuwe onderzoeken gedaan naar het gedrag van honden. En dat biedt heel veel mooie nieuwe inzichten in de belevingswereld van onze trouwe huisvrienden. De voorbeelden van regels die we bovenin het artikel noemden, mag je dus eigenlijk wel vergeten!
Regels in huis
Betekent het weerleggen van de dominantietheorie dan, dat er helemaal geen regels en grenzen meer zijn? Nee, zeker niet. De regels die we vroeger hanteerden, waren alleen gebaseerd op basis van angst of intimidatie: je hond moest te allen tijde onderdanig aan de baas zijn, want anders werd de hond de baas. Maar dat betekent nog niet dat alles wat we vroeger deden per definitie fout is. Je handelt op basis van wat je op dat moment weet en zo werd er ook getraind; ook op de hondenscholen. Gelukkig hebben we inmiddels nieuwe inzichten gekregen, waarmee we onze honden veel meer als een familielid zijn gaan zien in plaats van als een wezen dat ons de baas wil zijn.
Consequent zijn geeft echter wel duidelijkheid voor de hond en dat is iets wat nog steeds geldt. Welke regels en grenzen je hanteert, hangt helemaal af van wat je zelf wilt. Is je hond overenthousiast als je de riem omdoet voor een wandeling, dan is het helemaal niet verkeerd om hem te leren even te wachten voor hij naar buiten mag. Of wil je niet dat je hond te pas en te onpas op de bank springt, dan kun je hem leren dit alleen te doen als je hem daarvoor uitnodigt.
Zwart-wit
Bij hondenschool LeerSamen zeggen we altijd: het maakt niet uit wát de regels zijn, áls ze er maar zijn. Dit biedt duidelijkheid voor allemaal. En gelukkig is alles niet meer zo zwart-wit als vroeger. We kijken nu veel meer naar het individu hond: wat wel werkt voor de ene hond en eigenaar, werkt voor de ander niet. En een Boomertje is geen Herder, dus ook daar zit een groot verschil in. We zien onze honden dan ook steeds meer als onderdeel van ons gezin, een levend wezen met bijbehorende emoties. Een maatje met wie we samen heel veel plezier kunnen hebben.
Grenzen voor de eigenaar
Als je duidelijk hebt wat de regels zijn, geef je dus grenzen aan: wat mag wel en wat mag niet? Neem de tijd om je hond de kans te geven die grenzen te leren kennen. Dat geldt ook zeker bij nieuwe huisgenoten, zoals een herplaatser of een pup. Er komt dan altijd een stukje training en management bij kijken. Pups kennen de wereld nog niet zoals een volwassen hond en hebben dus echt begeleiding en sturing nodig. Voor verschillende herplaatsers geldt hetzelfde, zeker als deze hond een rugzakje heeft of niet in een stabiele en hondvriendelijke omgeving is opgegroeid. Wanneer je hond bijvoorbeeld eten van tafel ‘steelt’, dan doet hij dat niet omdat hij dominant is (de baas wil zijn), maar omdat dat eten dat daar staat zo ontzettend aantrekkelijk voor hem is. Begin dan met het voorkomen dat er eten op tafel staat waar hij makkelijk bij kan. Vervolgens kun je gaan trainen op zelfbeheersing en op gedrag dat je graag wilt zien. Dit gedrag beloon je en uiteindelijk zal de hond de grens gaan zien: geen eten stelen van tafel.
Respecteer de grenzen van de hond
Ook de hond kent grenzen. Niet iedere hond vindt het fijn om aangehaald te worden als hij rustig in zijn mand ligt. En veel honden vinden het spannend om andere honden of vreemde mensen tegen te komen, die ongevraagd op ze af komen. Een hond kan heel duidelijk, maar ook heel subtiel zijn in het aangeven van grenzen. Bijvoorbeeld zijn kop wegdraaien als iemand hem wil aaien, of grommen naar andere honden zijn signalen waarmee de hond zijn grenzen aangeeft. Niet omdat je hond dominant is, maar omdat hij aangeeft iets spannend, bedreigend of gewoon niet prettig te vinden!
Het is belangrijk dat je die grenzen als eigenaar óók respecteert. Als eigenaar mag je altijd kijken naar de signalen die je hond geeft. Omdat jij zijn begeleider bent, is het jouw taak om de hond te helpen zijn grenzen te bewaken.
Door je hond goed te ‘lezen’, te kijken naar zijn lichaamstaal, leer je je hond steeds beter kennen en kun je hem helpen situaties te vermijden die niet fijn voor hem zijn. En zo worden jullie samen een team, waarin welzijn en respect hand in hand gaan en waarin dominantie voorgoed verleden tijd is!
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan gerust eens contact op met Hondenschool LeerSamen. Zo hebben wij ook een heleboel boeken over honden en hun gedrag, die je kunt lenen. Wij helpen je graag!